Czas nakryć wigilijny stół!

Słowo Wigilia wywodzi się od łacińskiego słowa vigilia – czuwanie lub vigiliare – czuwać. Uroczysta wieczerza wigilijna to najważniejsza część obchodów Bożego Narodzenia dla Polaków.

Zawsze ustawiamy na wigilijnym stole dodatkowy talerz dla „nieoczekiwanego gościa” lub „zmęczonego podróżnika”. W końcu nikt nie powinien zostać sam w święta. Chociaż jest mało prawdopodobne, że odwiedzi nas jakiś zagubiony wędrowiec, piękny zwyczaj przypomina o wszystkich, którzy mogą potrzebować towarzystwa w okresie świątecznym.

W Wigilię podaje się 12 dań postnych, symbolizujących 12 miesięcy lub 12 apostołów. Innym powszechnie praktykowanym polskim zwyczajem bożonarodzeniowym jest przygotowywanie nieparzystej liczby potraw. Może ich być pięć, siedem, dziesięć, a nawet jedenaście. Legenda głosi, że im bardziej zróżnicowane jedzenie, tym większy dobrobyt spotka uczestników.
Z przekazów historycznych wynika, że dawniej, zwłaszcza na polskiej wsi wigilijny obiad przygotowywano wyłącznie z owoców ziemi: płodów rolnych i owoców lasu, rzek, stawów i jezior. W ten sposób chłopi oddawali hołd Matce Ziemi. Posiłki składające się z ryb, uważane przez Kościół za postne, były początkowo spożywane w Wigilię Bożego Narodzenia głównie w gospodarstwach rybackich oraz na dworach i klasztorach, głównie w miejscowościach z własnymi stawami hodowlanymi, które w Polsce były dość często spotykane.

Z czasem karp stał się najważniejszym rybnym daniem wigilijnym. W tym dniu najczęściej podaje się smażone karpie z tartym chrzanem lub w galarecie w towarzystwie warzyw. Niewiele osób pamięta, że podawano je również w szarym sosie, zwanym sosem polskim, gotowanym na bazie krwi rybnej i wina.

Rodzimy polski gatunek karpia zwany karpiem zatorskim ma szczególnie delikatne mięso. W 2011 roku polski karp zatorski został wpisany do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych prowadzonego przez Komisję Europejską. Ryby te hodowane są w województwie małopolskim, a konkretnie w trzech sąsiednich gminach: Zator i Przeciszów w powiecie oświęcimskim oraz Spytkowice w powiecie wadowickim.

Oprócz karpia na tradycyjnej kolacji wigilijnej w Polsce nie może zabraknąć barszczu czerwonego z uszkami z nadzieniem grzybowym, pierogów z kapustą i grzybami, a także śledzi przygotowywanych na wiele różnych sposobów. Świąteczne desery to m.in. makowiec, kluski z makiem, kutia, a także kompot z suszu.